Maandacht 2: Devolutie

Veel mensen kunnen zich beter concentreren met muziek aan. Dat komt omdat we daarmee een oeroud overlevingsmechanisme van ons brein omzeilen. Vroeger, toen mensen nog leefden als jagers en verzamelaars, kon een zacht geritsel betekenen dat er een roofdier aankwam. Oermensen met voortdurend gespitste oren leefden langer. Dat automatische scannen van omgevingsgeluiden is nooit verdwenen. Lastig voor focus, maar nog steeds uiterst waardevol om te overleven in de hedendaagse jungle. Bijvoorbeeld op de fiets, waar een zacht geruis kan beteken dat er een auto aankomt.

Niet elke verandering is een verbetering

En precies daar gaat het mis in onze evolutie. Technologie ontwikkelt veel sneller dan wijzelf. We hebben niets aan onze geweldig ontwikkelde oren, wanneer we met noise canceling signalen van potentiële gevaren wegfilteren. We hebben niets aan onze verfijnde communicatie-skills als we meer appen dan bellen en meer naar schermen staren dan in elkaars ogen kijken. We hebben niets aan hoogstaande wetenschappelijke ontwikkeling, wanneer we ons laten opfokken door fakeberichten en troll-bots op de sociale media. We hebben niets aan duizenden jaren medische ontwikkeling wanneer mensen minder moeite hebben met PFAS of botox in hun lijf, dan met vaccins of zonnebrandcrème. We hebben niets aan onze beschaving en democratie wanneer we intelligentie en nuance verruilen voor de onderbuik en de grootste bek.

Na miljoenen jaren menselijke evolutie, kan 2025 achteraf weleens het laatste jaar zijn geweest, waarin we in staat waren om authentieke teksten en echte beelden te kunnen onderscheiden van kunstmatige intelligentie. Niet elke verandering is een verbetering. Niet elke vernieuwing is vooruitgang.

Vernieuwing is alleen een verbetering wanneer wij er als menselijke beschaving daadwerkelijk op vooruitgaan. Hoe voorkomen we dat technologische ontwikkeling de ontwikkeling van ons als mens en onze menselijkheid ondermijnt?