Ontbozen

"Anger is slechts 1 letter verwijderd van Danger."

Bart was B.O.O.S. Hij had daar alle reden toe, maar was het eigenlijk nooit écht. Zelden hebben we zo’n optimistisch, levenslustig en zelf-relativerend voorbeeld gezien, van iemand die meer dan voldoende recht van klagen had. Bart de Graaff zou vandaag 51 jaar geworden zijn.

De laatste jaren lijkt het wel of iedereen B.O.O.S. is. Alleen zonder lichtpuntjes tussen de letters, maar met grimmige uitroeptekens. Deze boosheid is geen brutaal spelletje om de grens op te zoeken, maar keiharde realiteit om de grens te stellen. Nou kon baldadige Bart zijn opruiende fratsen uithalen op een mediapark, vóórdat daar een prominente politicus werd vermoord. Die was al net zo flamboyant, geestdriftig en rebels en zorgde voor evenveel opwinding. Nederland was nog lief en naïef. Toeval of niet, beide ‘herriemakers’ overleden 16 jaar geleden in dezelfde maand.

Die meimaand van 2002 bleek achteraf het vertrekpunt van de verharding. Nederland zou nooit meer hetzelfde zijn. De onschuld was vermoord. Aardig werd verontwaardig. Baldadigheid veranderde in boosheid. Tolerantie en sympathie maakte plaats voor agressie en aversie.

16 jaar terug hadden we een paar kranten en mediamakers die met harde headlines hun visie of verontwaardiging verkondigden. Tegenwoordig hebben 17 miljoen Nederlanders internet. Daarmee de mogelijkheid om hun wensen en waarden, maar ook hun waarheid en woede de wereld in te slingeren. Dat is een zege én een zorg. Omdat het steeds meer gepaard gaat met haat, online bedreigingen, cyberpesten of nepnieuws. Om mensen af te fikken en tegen elkaar op te stoken.

We lijken steeds minder van elkaar te verdragen. Vooral niet, als de andere mening een podium heeft. We willen ons allemaal gehoord of ge-liked voelen, maar luisteren zelf alleen naar mensen en meningen, waar we het toch al mee eens waren. Andersdenkenden die onze waarheid verstoren met een andere waarheid moeten (mond)dood gemaakt worden. Alsof er maar één gelijk bestaat en we moeten vechten om dat niet te verliezen.

Onder elke boosheid zit pijn. Maar het is makkelijker om boosheid te tonen, dan om je pijn te laten zien. Kwetsbaar zijn voelt als zwak. Huilie huilie is voor sneue slachtoffers. Door boosheid lijken we krachtig: De aanval als beste verdediging. Niemand loopt over ons heen. Niemand komt aan mijn gelijk. Dus iedere mening die haaks staat op mijn waarheid of wereldbeeld moet bestreden of weggehoond worden. Bij voorkeur ongefundeerd, rauw en kwetsend, want dat geeft ons aandacht.

Daardoor lijkt het nu of iedereen boos is en vinden we het bijna vanzelfsprekend. Een norm die ons uit elkaar dreigt te spelen terwijl bijna 90% van de Nederlanders gelukkig zegt te zijn. Laten we dan ook wat meer de nadruk leggen op het geluk dat we samen delen, in plaats van het gelijk dat ons verdeelt. Gewoon door wat vaker en beter naar anderen te luisteren, zonder daar kortsluiting met onze eigen opvattingen van te krijgen. Het wordt heerlijk en heet deze week. Houd je hoofd koel.