Quote 39: In de rats

De bevolking van Hamelen ging al lange tijd gebukt onder een vreselijke rattenplaag. Het stadbestuur slaagt er niet in om deze problemen op te lossen, tot een mysterieuze rattenvanger verschijnt. Een opvallende persoonlijkheid, die zich frappant gedraagt en stevige uitspraken doet. In een opzwepende rede op het marktplein belooft hij Hamelen van die vuile ratten te zullen verlossen. In ruil voor een flinke som goud uiteraard. Met een magische fluit lokt hij het ongedierte weg, maar als de stad weigert te betalen neemt hij wraak. Hij betovert de kinderen met zijn magische melodie. In een lange stoet voert hij ze weg en niemand heeft ze ooit nog weergezien.

"Alles van waarde is weerloos."

In de moderne werkelijkheid kennen we ook veel plagen, problemen en beproevingen. We krabbelen van crisis naar crisis. De wereld waarin we leven lijkt steeds dreigender en onveiliger. Overal duiken vreemde snuiters op, die simpele antwoorden op complexe vraagstukken hebben. Ze bespelen het volk met een opzwepend geluid vol manipulatie en desinformatie. Zij beloven makkelijke oplossingen voor moeilijke problemen. Ze polariseren en voeden een vijandsbeeld, waarin de ander het gevaar is en zijzelf de verlosser zijn. Onzekerheid, angst en woede. Het zijn de sterkste verkoopargumenten.

Het is verbijsterend om te zien, hoe eenvoudig de rattenvangers erin slagen om ongerustheid uit te buiten en ontevredenheid op te zwepen. Volksstammen volgelingen hebben nauwelijks door, dat deze ophitsers slechts hun eigen belang, hun eigen portemonnee en hun eigen positie dienen. Ze cultiveren onrust en angst; onvrede en armoede; onzekerheid en argwaan. Omwille van donaties, stemmen of onvoorwaardelijke support. Daarbij moet alles kapot. Vooral het vertrouwen, in elkaar, in de economie, in de democratie, in de toekomst. Ze hebben baat bij chaos, tweespalt en strijd.

De laatste jaren zien we populisme en extremisme overal ter wereld opkomen en steeds heftigere vormen aannemen. Het begint met verdeeldheid, groeit uit tot vijandigheid en eindigt in verwoesting. Welke afschuwelijke uitkomst dat uiteindelijk kan hebben, druipt momenteel in de meest bloederige beelden van onze tv-schermen.

In wat voor wereld zijn we beland? Waarin mensen elkaar als plaag beschouwen, waarmee moet worden afgerekend, waarvoor hun eigen kinderen de prijs betalen.